Từng trắng tay vì 'vàng trắng', lão nông thu hơn 2 tỷ mỗi năm từ trồng cam

Tay trắng sau bão dữ

Ông Bế Văn Mai (SN 1960) là người dân tộc Nùng,ừngtrắngtayvìvàngtrắnglãonôngthuhơntỷmỗinămtừtrồ quê ở Cao Bằng nhưng sinh ra và lớn lên tại thị trấn Nông trường Việt Trung, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình (cũ), nay là xã Nam Trạch, tỉnh Quảng Trị.

Xuất thân từ gia cảnh khó khăn, ông Mai luôn ấp ủ ước mơ thoát nghèo, có đất để trồng trọt và chăn nuôi. Năm 1993, khi Nhà nước có chính sách giao đất trống, đồi núi trọc cho người dân trồng rừng và cây công nghiệp, ông lập tức nắm bắt cơ hội.

“Sau khi được giao đất, tôi suy nghĩ mãi vì không biết nên trồng cây gì cho hiệu quả. Giữa rất nhiều loại cây ở thời điểm đó, tôi mạnh dạn chọn trồng 15ha cây cao su”, ông Mai kể.

Đây là loại cây cần đầu tư lớn và phải mất 7-8 năm mới cho mủ nên ông Mai áp dụng phương châm “lấy ngắn nuôi dài” bằng cách trồng xen các loại cây ngắn ngày, đặc biệt là dưa hấu, vào vườn cây cao su.

Sau nhiều năm chăm sóc, vườn cao su bắt đầu cho thu hoạch vào năm 2002. Không chỉ trả hết nợ, ông Mai còn xây nhà, mua xe ô tô, cho con đi du học ở nước ngoài và góp hàng chục tỷ đồng vốn để thành lập công ty xây dựng. Cao su thực sự mang lại cho gia đình ông một cuộc sống sung túc. 

Thế nhưng, khi đang “ăn nên làm ra”, trận bão năm 2013 ập đến khiến toàn bộ diện tích cao su bị gãy đổ. Giá mủ lại lao dốc khiến ông lâm vào cảnh khó khăn. Không bỏ cuộc, ông chuyển sang trồng dứa, sắn nguyên liệu nhưng hiệu quả mang lại không cao.

Hồi sinh từ những đồi cam hữu cơ

Năm 2016, trong chuyến tham quan mô hình trồng cam trên đất gò đồi ở Hà Tĩnh và Nghệ An, thấy hiệu quả cao, ông Mai mua giống cam V2, Khe Mây và cam lòng vàng về trồng thử trên diện tích khoảng 2ha.

Ông quy hoạch từng lô cam tách biệt với những lối đi rộng chừng 4-5m để thuận tiện cho chăm sóc, vận chuyển phân bón, thu hoạch, áp dụng cơ giới thuận tiện, đồng thời hạn chế lây lan sâu bệnh.

Ông Mai kể: “Giữa những thảm cỏ, tôi đào hố trồng cam và bón phân cho cả cỏ. Khi cỏ lên cao, tôi dùng máy cắt, rải đều trên mặt đất để giữ ẩm, cỏ mục dần tạo lớp phủ hữu cơ, lại tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh vật có lợi giúp cây phát triển. Quanh gốc cam, tôi bón phân hữu cơ, tưới nước nhỏ giọt để phân tan chậm, tăng độ phì nhiêu cho đất”.

Nhờ phương pháp canh tác hữu cơ, vào mùa hè, dù nắng nóng kéo dài nhưng vườn cam vẫn phát triển xanh tốt. Khi những lô cam ngọt đầu tiên mang lại hiệu quả kinh tế cao, ông tiếp tục mở rộng diện tích lên 4ha, rồi 6ha... không tăng ồ ạt nhằm kiểm soát quá trình canh tác.

Hiện 6ha cam cho thu hoạch trung bình khoảng 120 tấn quả mỗi năm, với giá bán khoảng 20.000 đồng/kg. Đặc biệt, nhờ canh tác theo hướng hữu cơ nên ngay từ đầu vụ, nhiều thương lái đã đến đặt mua cam với số lượng lớn.

Ngoài cam, ông Mai còn trồng 1ha chanh, 2ha hồ tiêu, 2ha sắn nguyên liệu, 0,5ha cây lấy gỗ, đào 1ha ao nuôi cá, nuôi 500 con gia cầm/năm. Nhờ chăm sóc bài bản nên các loại cây trồng, vật nuôi đều phát triển tốt.

Với mô hình trang trại tổng hợp, gia đình ông Mai thu lợi nhuận trên 2 tỷ đồng/năm sau khi trừ chi phí.

Ông cũng tạo việc làm thời vụ cho khoảng 15 lao động địa phương, tặng cây giống, hỗ trợ vốn và chia sẻ kinh nghiệm giúp nhiều hộ khó khăn mạnh dạn chuyển đổi cây trồng, nâng cao thu nhập.

Theo ông Trần Tiến Sỹ, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Quảng Trị, ông Bế Văn Mai là tấm gương vượt khó, dám nghĩ dám làm. Sự thành công của ông không chỉ mang giá trị kinh tế mà còn góp phần thay đổi tư duy sản xuất từ nhỏ lẻ sang quy mô, ứng dụng khoa học kỹ thuật và hướng đến nông nghiệp sạch, bền vững. 

Với những đóng góp đó, ông là một trong hai nông dân ở Quảng Trị được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam vinh danh "Nông dân Việt Nam xuất sắc" năm 2025.